november 2019


Ter gelegenheid van de Week van reflectie zijn zorgprofessionals, leidinggevenden en bestuurders in de zorg, Inspectie en andere betrokkenen uitgenodigd om een blog te schrijven.


'Tijd nemen om te reflecteren en naar elkaar te luisteren'

'Reflecteren is voor mij niet los te zien van delen en verbinden', stelt Willeke van der Plas, directeur Behandelzaken GGZ Friesland. 'Delen en verbinden is voor alle lagen, voor alle processen, houvast gevend. Luisteren naar elkaar, naar onze cliënten, luisteren naar andere perspectieven.'

Onlangs voelde ik me in een Droste blikje opgenomen. Maar dan niet van cacao, maar van reflectie. Ik woonde de Friese première bij van 'InsideOUT PANORAMA, the legacy'. Dit is een film over een kunstproject van kunstenares Baukje Spaltro met tweehonderd (ex) cliënten uit de psychiatrie. Het kunstproject maakte deel uit van Leeuwarden, Culturele Hoofdstad van Europa, 2018.

Het kunstwerk 'Een landschap van stemmingen', een groot panorama van wel 37 meter, geeft uitdrukking aan de reflecties van de kunstenaars op hun leven met en na een psychiatrische aandoening en het Friese landschap. Inge Willems, de maker van de film, heeft haar reflectie van het maken van het kunstwerk en het tentoonstellen ervan, gevangen in beelden. En samen met tientallen anderen kijk ik naar de film en komen mijn herinneringen aan het kunstwerk, de tent en de cliënten ook weer voorbij.

Tijd nemen om te kijken

Voor mij is het een mooie illustratie van waar reflectie over gaat. Tijd nemen om te kijken, tijd nemen om terug te kijken en het nog eens door je heen te laten gaan, maar ook tijd nemen om je open te stellen voor andere gezichtspunten en ervaringen. En dan nóg eens te rade gaan bij jezelf waar je zelf staat.

Tijd nemen voor reflectie wil er nogal eens bij inschieten. Wij zijn in de GGZ gewend heel veel te praten maar dat is vaak gericht op oplossen, een beslissing nemen, overeenstemming bereiken. Vaak is er geen tijd om te praten om het beter te begrijpen, om even stil te staan bij het voorliggende vraagstuk, laat staan stil te staan bij wat misschien het achterliggende vraagstuk is.

Met medewerkers het goede gesprek voeren

In onze organisatie zien we meer en meer vragen van medewerkers en managers om tijd in te ruimen voor het praten over zaken die de zorg rond een patiënt wel bepalen, maar niet aan te pakken zijn met een beroep op wet- en regelgeving of richtlijnen. Dit brengt een uitdaging voor de organisatie met zich mee hoe we dit kunnen en willen faciliteren, wat managers nodig hebben om met hun medewerkers het goede gesprek te voeren en met elkaar te laten voeren. We zijn aangehaakt bij de pilot 'Just Culture' van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, wat ons inspirerende resultaten heeft opgeleverd die we nu verder naar de praktijk gaan verbreden.

Zelf merk ik dat tijd nemen voor reflectie vaak de vorm krijgt van delen met anderen; 'Even hardop denken'. Ik ben in de gelukkige situatie dat ik mijn directeurschap mag en moet invullen in duaal verband met een directeur Algemene Zaken. Ik ben ervan overtuigd dat in eenzaamheid worstelen met ingewikkelde vragen zeer ondermijnend is en ten kostte gaat van je functioneren. Als leidinggevende, als mens. Reflecteren is voor mij niet los te zien van delen en verbinden. Delen en verbinden is voor alle lagen, voor alle processen, houvast gevend. Luisteren naar elkaar, naar onze cliënten, luisteren naar andere perspectieven. Het leven als een Droste blikje?!

Willeke van der Plas,
directeur Behandelzaken GGZ Friesland