‘Vanaf het begin is ervoor gekozen afdelingen en teams enthousiast te laten worden voor moreel beraad door ervaringen van anderen’, stelt Annie Hasker, coördinator moreel beraad bij de Isala Academie, de onderwijsafdeling van de Isala Klinieken. ‘Deelnemers ontdekken tijdens een moreel beraad dat er verschillende perspectieven naast elkaar bestaan. Wanneer er onderling begrip is voor de verschillende waarden en argumenten, is een moreel beraad geslaagd.’
De Isala Klinieken wil bereiken dat alle medewerkers in 2015 in staat zijn morele vragen te herkennen en indien nodig moreel beraad te organiseren. Hiertoe is sinds oktober 2009 voor acht uur per week een coördinator moreel beraad aangesteld bij de Isala Academie, de onderwijsafdeling van de Isala Klinieken. Daarnaast werkte de coördinator al 24 uur per week als geestelijk verzorger. Aanleiding voor de benoeming van een coördinator moreel beraad was, dat in juni 2009 de Commissie Ethiek van de Isala klinieken in Zwolle haar opdracht had teruggegeven aan de Raad van Bestuur. De commissie was van mening dat ethiek meer zou gaan leven als er ziekenhuisbreed moreel beraad op gang gebracht zou worden. Dat heeft geleid tot positieve ontwikkelingen.
De afgelopen jaren zijn er verschillende initiatieven van de grond gekomen. In het najaar van 2010 zijn vijf verpleegkundigen intern opgeleid tot gespreksleider moreel beraad. Een bewuste keuze, want zo wordt het moreel beraad met de verpleegafdelingen verbonden. Naast de geestelijk verzorgers zijn deze vijf gespreksleiders ook ambassadeurs voor het moreel beraad. Vanaf het begin is ervoor gekozen afdelingen en teams enthousiast te laten worden voor moreel beraad door ervaringen van anderen. Steeds meer teams kiezen ervoor om tijdens scholingsdagen alle verpleegkundigen kennis te laten maken met ethiek en een bijeenkomst moreel beraad. In een voorgesprek zoeken we samen naar een concrete casus of een ethisch dilemma.
Het is mooi om te ervaren dat deelnemers tijdens een moreel beraad ontdekken dat er verschillende perspectieven naast elkaar bestaan. De patiënt, de verpleegkundige, de arts: allemaal kijken ze anders tegen de casus aan. De veiligheid van de methode, bij ons het Utrechts stappenplan, maakt het mogelijk om over die verschillende perspectieven met elkaar in gesprek te komen. Gaandeweg ontdekken de deelnemers aan het beraad wat voor hen werkelijk van waarde is, wat hen aan het hart gaat. Wanneer er onderling begrip is voor de verschillende waarden en argumenten, is een moreel beraad geslaagd. Het lukt meestal ook om tot concrete afspraken rond de casus te komen.
De ethische vragen die in het moreel beraad zijn besproken, worden door de gespreksleiders doorgespeeld naar de afdelingen kwaliteit, onderwijs en geestelijke verzorging, en naar de Stuurgroep ethiek en moreel beraad. Een lid van de Raad van Bestuur is voorzitter van deze stuurgroep. Zo wordt in breder verband zichtbaar welke morele vragen er leven binnen de Isala Klinieken. Vanaf 2012 worden in deze overzichten ook de belangrijkste waarden per casus vermeld. Zo wordt een verbinding gemaakt met de missie van de Isala Klinieken en de hieruit voortkomende waarden.
De missie van Isala is dat ze zich inzet voor het optimaal herstellen, handhaven en versterken van de kwaliteit van leven van de mensen die aan haar zorg zijn toevertrouwd. Deze missie wordt gerealiseerd door onze gedeelde waarden: open, professioneel en met hart en ziel. Moreel beraad is een manier om de kernwaarden levend te houden en concreet te maken. Wanneer het moreel beraad de verbindingen legt tussen de verschillende ethische vragen en initiatieven is de opzet van de voormalige ethiekcommissie geslaagd: alle medewerkers samen verantwoordelijk voor ethiek binnen de Isala klinieken.
Annie Hasker, coördinator moreel beraad Isala Klinieken