Spel Ethiek of niet?
De Ethische Commissie van de Twentse Zorgcentra heeft Ethiek of niet? ontwikkeld, een spel dat het gesprek stimuleert over ethische vragen in de zorg. ‘Het spel is gericht op het vergroten van de ethische gevoeligheid’, vertelt Ulrike van den Belt, orthopedagoog en lid van de Ethische Commissie.
Het spel bestaat uit kleurrijke kaartjes met vragen en casuïstiek op verschillende terreinen: wonen, werken, vrije tijd, verantwoordelijkheid, gezondheid en relaties/seksualiteit. Een voorbeeld: ‘Een jonge cliënt in de pubertijd begint seksueel actief te worden. De ouders zijn bezorgd dat hij een meisje zwanger zou kunnen maken. Zij stellen voor dat hij gesteriliseerd wordt.’ Deelnemers gaan hierover met elkaar in gesprek. Bij het spel is een uitgebreide handleiding gevoegd. Ook wordt duidelijk uitgelegd wat een ethische vraag is en wat je kunt verwachten van ethiek.
Met elkaar in gesprek
‘Doel van het spel is om medewerkers er meer bewust van te maken dat er in de dagelijkse praktijk ethische vragen zijn’, vertelt Ulrike van den Belt. ‘Het is soms lastig om vast te stellen wat wel en niet een ethische vraag is. Tijdens het spel gaan deelnemers hierover met elkaar in gesprek. Voorop staat even de rust te nemen om stil te staan bij de situatie die beschreven staat. Het gesprek hierover is belangrijker dan de uitkomst. De deelnemer die een kaartje trekt mag beginnen met het benoemen van zijn of haar emoties. Wat vind ik ervan? Is het een ethische vraag? Daarna kunnen de anderen pas reageren.’
Verhelderen
‘Het gaat er om de situatie vanuit verschillende perspectieven te bespreken, zoals het medische, agogische, financiële of ethisch perspectief’, verduidelijkt Ulrike van den Belt. ‘Je verheldert het vraagstuk door deze elementen te benoemen. Vanuit de ethiek denken we goed na over ons handelen, en kunnen we de keuzes die wij moeten maken beter verantwoorden. Ethiek wordt op deze manier nadenken over verantwoordelijk handelen.’
Medewerkers enthousiast
Tijdens de Week van reflectie in 2009 is het ethiekspel voor het eerst in de instelling verspreid en gespeeld. ‘Het spel is toen alleen verspreid onder clustermanagers. Ter gelegenheid van de Week van reflectie in 2010 hebben we er honderd laten drukken en is het spel verspreid onder alle teamleiders. In een groot aantal teams is het gespeeld, bijvoorbeeld een half uur tijdens het teamoverleg of er is een lunchbijeenkomst georganiseerd. We hebben een wedstrijd uitgeschreven om medewerkers te stimuleren hun ervaringen met het spel te beschrijven. We hebben veel positieve reacties ontvangen. Medewerkers zijn enthousiast dat ze de tijd hebben gekregen om een ethische vraag met elkaar te bespreken.’
